Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in uzun süredir başkanlık yarışında olan Joe Biden’ın yerine yola devam edecek olması ABD politikasında taşları yerinden oynattı. Henüz birkaç hafta Joe Biden’ın makama uygun görmediğini açıkladığı Harris, Biden’ın yarıştan çekileceğini duyurmasının ardından başkan adaylığını ilan etti. Dört bin Demokrat delegenin katılımıyla gerçekleşen oylamada 2350 delegenin desteğini alarak Demokrat Parti’nin resmî adayı oldu. Harris’in bunu nasıl başardığı bir merak konusu olduğu kadar incelenmeye değer bir mesele.
ABD’de başta Müslüman seçmenler olmak üzere milyonlarca demokrat Joe Biden’a bir kez daha oy vermeyeceklerini ifade etmişti. ABD’de bir tarafta ırkçılığını saklama gereği duymayan, “Filistinli” ifadesini bir hakaret olarak kullanan ve bulunduğumuz politik bağlamda soykırımcı İsrail’in en büyük destekçilerinden biri olan Donald Trump’ın olduğu, diğer tarafta da “Gazze’de savaş bir an önce sona ermeli.” naraları atarken el altından İsrail’e milyarlarca dolar değerinde silah ve mühimmat desteği sağlayan Biden-Harris idaresinin olduğu bir seçim atmosferi yaşanıyor. Demokratlar cephesinde ise Joe Biden “Genocide Joe” (Soykırımcı Joe) lakabı ile makamına veda edecek gibi gözüküyor. Bütün suçu başkan olarak Joe Biden üstlenecek gibi gözükse de Kamala Harris’in başkan yardımcısı olarak bu soykırımın bir parçası olduğu gerçeği değişmiyor.
Aday olduğu makama daha önce hiçbir kadın oturmadı, üstelik Harris beyaz da değil.
Filistin’deki soykırımın bütün şiddetiyle yaşandığı böylesi bir atmosferde Harris’in soykırıma ortaklığı nedeniyle ABD kamuoyunda ciddi bir itibar kaybettiği herkesin malumu. Eğer Harris başkan olabilmek istiyorsa, soykırımın gölgesinde kaybettiği kamuoyu desteğine yeniden kazanmaya ihtiyacı var. İşi tahmin edilebileceği gibi hiç de kolay değil. Aday olduğu makama daha önce hiçbir kadın oturmadı; üstelik Harris, beyaz değil. Bütün bunlar Harris’in işini git gide zorlaştırırken, ibre daha önce Oval Ofis’te bir dönem geçirmiş olan ve katıldığı mitinglerden birinde suikast girişiminden sağ kurtularak halkın sempatisini üzerine çeken Donald Trump’a kaymış gibi gözüküyor.
Bu gelişmelerin farkında olan Harris büyük bir PR kampanyasıyla yarışta öne geçmek için adını “aklama” çabası içerisine girdi. Hem desteğini kaybettiği demokratların güvenini geri kazanmak hem de Trump karşısında güçlü bir zemin kazanmak için bugün de yazımızda konuşacağımız Charlie XCX’in 2024 yazında çıkarttığı “BRAT” albümünden yararlanıyor. Peki Harris’in bu sıra dışı tercihinin nedeni nedir? Bu sorunun cevabını bulmak için gözlerimizi Harris’in kampanyasını yürüttüğü asıl mecra olan TikTok’a çevirmemiz gerekiyor.
“If Kamala’s brat, I’m brat. #ImWithHer”
Yukarıdaki alıntı, Scandal dizisinin ikonik başkahramanı Olivia Pope’u canlandıran Kerry Washington’ın bir TikTok videosunun açıklama kısmına yazdığı bir ifade. XCX’in “Apple” şarkısına yapılan ve platformda viral olan koreografiyi uygulayan oyuncu, Harris’e desteğini bu şekilde açıkladı. “Brat” ifadesi, pop kültürün kendisine yeni bir dil oluşturmasına güzel bir örnek teşkil ediyor. Kullanıldığı güncel bağlamda Türkçeye tam olarak çevrilemeyen bu ifade, cesur, özgüvenli ve cüretkâr kişileri tanımlıyor. Genç platform kullanıcılarının hayranlık besledikleri kimseleri nitelemek için sıkça kullandıkları bu ifade Harris’in kampanyasının kilit noktasını oluşturuyor.
Bu yönüyle Kamala Harris’in daha önce hiçbir politikacının uygulamadığı bir seçim kampanyası yürüttüğünü söyleyebiliriz. Şöyle ki normal şartlar altında olumsuz bir imaja sahip olan Harris, bu kampanya yardımıyla imajını kendi lehine çevirmeyi hedefliyor. Ciddi ortamlarda kimsenin gülmediği espriler yapan, yüksek sesle kahkaha atan ve zaman zaman anlaşılması güç cümleler kuran Harris, bu özelliklerin toplamıyla kendine özgü bir “unhinged” (dengesiz) persona yaratıyor. Bu persona beyaz olmayan bir kadın olması hasebiyle azınlığın azınlığı bir politikacı olan Harris dışında hiçbir politikacı için olumlu bir durum teşkil etmeyecek olsa da Harris bundan kaçmak yerine bunu benimsiyor, insanların kendisine gülmesine izin vererek ırkçı ve sempati yoksunu Trump karşısında, en azından genç seçmen ve medya gözünde bir avantaj kazanıyor.
Albüm Dinlendikçe Harris Kazanıyor
Eğer yaklaşan seçimi ve adayların kampanyalarını yakından takip ediyorsanız, Kamala Harris’in o ünlü konuşmasını mutlaka duymuşsunuzdur. “You think you just fell out of a coconut tree? You exist in the context, of all in which you live and what came before you.” (Bir hindistancevizi ağacından mı düştüğünü sanıyorsun? Sen, yaşadığın ortam ve senden önce gelen her şeyin etkisiyle varsın.) Ciddi bir ortamda, tamamen bağlam dışı ve yüksek sesli kahkahalar atarak kurduğu bu cümleler, yukarıda bahsettiğimiz her şeyin bir özeti niteliğini taşıyor. İnternet bu konuşmaya yapılan editlerle kaynıyor, insanlar Kamala Harris’in yüzünü ünlü albüm kapaklarına koyarak, bu konuşmayı ünlü şarkılar eşliğinde medyaya sürüyor. Bunların hiçbirisi zannedildiği gibi Harris’in itibarına zarar vermiyor. Bütün bu videolar ve meme’ler Harris’in kurduğu sıra dışı personaya katkıda bulunuyor.
Bahsettiğimiz bu unhinged persona “BRAT” albümüyle farklı bir boyut kazanıyor. Kamala Harris ABD başkan adayı değil, popüler kültürün bir unsuruna dönüşüyor. Albüm dinlendikçe, XCX farklı müzisyenlerle iş birlikleriyle albümün medyadaki yerini derinleştirdikçe Harris bundan bir kazanç sağlıyor. Hatta bu durum öyle bir hâl aldı ki Kamala Harris’in kampanyasını yürüten resmî hesaplar dahi Charlie XCX’in albüm kapağını Harris’in kampanyasına uyarladılar, aradaki bu bağlantıyı resmî bir düzleme taşıdılar.
Kamala Harris’in kampanyasını yürüten resmî hesaplardan birisi (Kamala Head Quarter). Görüldüğü üzere seçilen resim, Charlie XCX’in BRAT albümün kapağında kullanılan tasarım. Ayrıca hesabın açıklama kısmında da Kamala Harris’in bahsettiğimiz konuşmasına atıfta bulunuluyor.
Kamala Harris’in bu stratejiyi benimsemesindeki en önemli sebeplerden bir tanesi, TikTok’un ABD seçimlerinde farkına varılandan daha etkin bir rol oynaması. “Kamala is brat” sloganı en çok TikTok’ta karşımıza çıkıyor. Kendisine albümdeki şarkılar ile yapılan editler milyonlarca görüntülenme alıyor, yüzbinlerce kez yeniden paylaşılıyor. Fakat sadece BRAT albümünden değil, Harris an itibariyle platformda revaçta olan her akımdan da yararlanma çabası içerisinde. Geçtiğimiz günlerde Atlanta’da yaptığı bir mitinginde ünlü şarkıcı Quavo’nun bir şarkısından alıntı yaparak rakibi Trump’ı yeren Harris, izleyenler tarafından çılgınca alkışlandı.
Yeni Nesil Seçim Stratejilerinin TikTok Ayağı
Sosyal medya, geçtiğimiz son yıllarda bir kitle iletişim aracı olmaktan ziyade kitleleri manipüle eden başlıca mecraya dönüştü. Böylesi bir gücün belirli şirketlerin tekelinde olması, ABD seçimleri gibi büyük ve kitlesel meselelerde de kaçınılmaz olarak rol oynuyor. TikTok, bu gücün inanılmaz derecede yozlaşmış bir şekilde kullanıldığı bir platform olarak öne çıkıyor. TikTok algoritması, kullanıcıyı saatler içinde tanıyabiliyor ve keşfet sayfasını sadece o kişinin zevklerine göre inşa edebiliyor. Böylesi sentetik bir atmosferde, insanların kendi düşüncelerini oluşturması, okuyarak ve araştırarak bir görüşü benimsemesi imkânsız hâle geliyor. Söylenecek olan zaten başkası tarafından söylenmiş, düşünülecek olan çoktan düşünülmüş oluyor. Kamala Harris ise tam olarak böylesi bir vasattan yararlanıyor. Milyonlarca insan popüler olanı ona uyarlarken hem komik hem de samimi bir figüre dönüşüyor. Öyle ya, onca insan bu editleri boşuna mı yapıyor?
Fakat TikTok, bir manipülasyon aracı olmanın yanı sıra, aynı zamanda Gazze’deki soykırımda Amerika’nın oynadığı rolü ifşa eden en önemli sosyal medya platformu olarak da öne çıkıyor. Filistin hareketi, düzene ve sansüre baş kaldırarak, TikTok’un algoritmalarını alt etmeyi başarıyor. TikTok ağır sansür politikaları uygulayan Instagram ve Twitter’ın aksine ortaya çıkan bu manzaraya müsaade ediyor. ABD’deki üniversite kampüslerinde başlayan ve ardından dünyanın birçok üniversitesine yayılan öğrenci protestolarının ilk çağrılarının bu platform üzerinden yapıldığını görüyoruz. Aynı zamanda Amerika’nın İsra*l’e yardımları bu uygulama üzerinden ifşa edildi ve edilmeye devam ediyor. Filistin direnişi bu sayede bir momentum kazanıyor.
“Arkadaşlar, delirdiniz mi, Kamala “brat” değil, Kamala bir savaş suçlusu!”
TikTok’un yardımıyla soykırım azmettiricisi olarak ifşa olan Harris, yine aynı platformda yapılan BRAT editleriyle bu imajı unutturuyor, “komik” konuşmalarıyla dikkatleri başka yöne çekiyor. Harris’in bu imaj çalışmasıyla eş zamanlı olarak Gazze’ye yönelik söylemlerini oldukça yumuşatması hatta neredeyse bir ateşkes çağrısı yapması tesadüf değil. Harris tüm demokratların onu samimi bulmadığını da pekâlâ biliyor. Zira söylemini yumuşatması dışında elle tutulur hiçbir şey yapmadı, yapacak gibi de gözükmüyor.
Harris adaylığını açıkladıktan sonra Netanyahu’nun ABD Kongresi’nde konuşma yapması ve Harris’in bu konuşmaya katılmaması da benzer bir amaca hizmet ediyor. Sonrasında Netanyahu’yla özel olarak görüşen Harris, sadece kamuoyunu yatıştırmak amacıyla stratejik bir aksiyon alıyor ve samimi olmayan bir duruş sergiliyor. Böylelikle Harris, bir taraftan popüler olanı kullanarak insanların desteğini ve beğenisini cebine koymaya çalışırken, diğer taraftan Trump’tan söylem düzeyinde ayrışarak Biden-Harris yönetiminin kaybettiği kamuoyu desteğini geri kazanmaya çalışıyor. Fakat biliyoruz ki ABD, başına kim gelirse gelsin İsrail’e desteğinden vazgeçmeyecek. Kamala Harris bırakın Brat summer’ı, Brat winter’ı bile kasıp kavursa bu gerçek değişmeyecek. Elbette platformu kullanan pek çok insan da bunun farkında.
“Arkadaşlar, delirdiniz mi, Kamala “brat” değil, Kamala bir savaş suçlusu!” Bu açıklamayla paylaşılan bir videoyu gördüğüm zaman Harris’in kampanyası işe yarasa da işinin pek de kolay olmadığını fark etmiştim. Filistin yanlısı insanlar bu numaralara kanmıyor ve Harris’in esasında yaptırımdan kaçmaya çalıştığını fark ediyor. Brat ve benzeri popüler kültür kavramlarıyla savaş suçlularının parlatıldığı bu dönemde, asıl özgüven, metanet ve cüretkarlığın Filistin hareketinde olduğu gerçeğine gölge düşürmemek de önemli bir sınav kâğıdı olarak önümüzde duruyor.